طرح تأمین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی

«الگویی نوین ، مؤثر و منطقه ای در جهت توانمندسازی، ایجاد و توسعه کسب و کارهای خرد و بهبود معیشت اقشار کم درآمد»

(طرح مشترک سازمان بهزیستی، بانک کشاورزی و مؤسسه تاک با حمایت نهاد ریاست جمهوری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صندوق بین المللی توسعه کشاورزی(ایفاد))

طرح‌ تأمین مالی خرد (با رویکرد بانکداری پیوندی) با هدف توانمندسازی، ایجاد و توسعه کسب و کارهای خرد و بهبود معیشت جامعه هدف (افراد کمتر برخوردار و محروم، به ویژه زنان و جوانان در روستاهای کشور)، از سال 1382 از 4 استان کشور با حمایت صندوق بین‌المللی ایفاد و بانک کشاورزی و با همکاری مؤسسه تاک آغاز و از سال 1385 سازمان بهزیستی (معاونت اموراجتماعی، دفتر توانمندسازی خانواده و زنان) نیز به حامیان این طرح پیوست. در مجموع، تا پایان سال 1391، با حمایتهای بهزیستی، بانک کشاورزی و ایفاد و با همکاری مؤسسه تاک، طرح در 9 استان کشور در سطح محدود اجرایی شده بود.

محصول نهایی طرح پیش بینی میزان اشتغال و ساختار آن در سطح ملی در برنامه پنج ساله پنجم توسعه کشور (۹۴-۱۳۹۰) و تعیین نقش و جایگاه هر یک از دستگاهها و استانها در این زمینه و نیز ارایه راهبردها و راهکارهای مناسب جهت حصول به اهداف ذیربط است.

با توجه به مفاد برنامه پنجم توسعه از جمله مواد: 80 ( اشتغال) ، 172 (ارتقاء ساكنان مناطق حاشيه‌نشين)، 194 (توسعه روستایی)، 204 (ارتقاء و تقويت اقتصاد و معيشت مرزنشينان)، 230 (برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده) و تأکیدات آن بر لزوم توسعه اشتغال، کاهش نابرابري¬هاي منطقه¬اي، جلوگيري از مهاجرت بي¬رويه به مناطق شهري و همچنين کاهش فقر در مناطق کمتر توسعه‌یافته و مرزی کشور و با توجه به دستاوردهای قابل قبول طرح در شقوق مختلف و از جمله مهم‌ترین آن‌ها در توسعه اشتغال، اجرای گسترده طرح ، توسط دبیرخانه شورایعالی اشتغال در کارگروه پنجره واحد کسب و کار خرد در نهاد ریاست جمهوری، مطرح و این کارگروه پس از جلسات و بازدیدهای متعدد در نهایت در سال 1390 با حضور حامیان اصلی طرح یعنی بانک کشاورزی و سازمان بهزیستی، پایلوت ملی نمودن طرح را تصویب تا طرح از حمایت‌ها و یاری بیشتر سایر سازمان‌ها نیز برخوردار شود و شرکای طرح، از ابتدای سال 1392، اقدام به حمایت و گسترش کامل و وسیع طرح در مقیاس 1000 گروه خودیار در سطح استان‌های ایلام و کردستان به عنوان پایلوت ملی شدن طرح نمودند. که در مجموع تاکنون ۱۲ استان کشور تحت پوشش قرار گرفته‌اند.

هم چنین در فروردین 1393 طرح در شورایعالی اشتغال مطرح و به عنوان یکی از اولویت‌ها در حوزه ساماندهی مشاغل روستایی مورد تأکید قرار گرفت.

تاکنون چند بار نمایندگان صندوق بین‌المللی ایفاد نیز طرح را در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، فارس و کردستان مورد بازدید و ارزیابی قرار داده‌اند که دستاوردهای طرح باعث شده است که طرح کاندیدای انتخاب «بهترين روش‌ها براي توسعه پايدار»، در نمايشگاه جهاني سال 2015 در کشور ایتالیا با حضور 147 کشور شود.

تاکنون در کل کشور 800 گروه خودیار با حدود 10 هزار نفر عضو با نرخ مشارکت 88 درصدی زنان در 270 روستا تشکیل و توانمند شده اند که سرمایه صندوق های مشترک خودگردان گروه های خودیار 18 میلیارد ریال بوده که از این سرمایه 8800 فقره وام داخلی خرد به میزان 31 میلیارد ریال به اعضای گروه ها پرداخت شده و هم چنین مبلغ 48 میلیارد ریال تسهیلات بانکی بدون وثیقه و ضامن، توسط بانک کشاورزی نیز به گروه‌ها پرداخت شده است که گروه ها اقدام به خرده فروشی این تسهیلات در میان اعضای خود نموده اند و تاکنون نرخ بازپرداخت اقساط سررسید شده به بانک توسط گروه ها، 100 درصد بوده است.

هزینه‌های تشکیل و توانمندسازی گروه‌ها توسط بهزیستی تأمین می‌شود. طرح از طریق بخش غیردولتی با مدیریت مؤسسه تاک اجرا می‌گردد. تسهیلات مورد نیاز اعضای گروه ها توسط بانک کشاورزی و صندوق های داخلی گروه ها تامین می گردد.